रेम

‘ल्हास्सो ह्राङनि ह्यार्दान दोबा आदोबा खाराङ तागेम…हे दोजिम आहिन पाराङ, म्होकोदन ? ह्या जसाम ल्हास्सो फ्याफुल्गे, ल्हास्सो…।’ च्याङबा ग्रेनसे डाजाङरि स्हयुबा मुदेबान लामादा ल्हास्सो लाजि । लामासे नोन ल्हास्सो लाबान रेम सोल्बारि चुजि ।

बिर्सिङ दोङला म्राङ च्यातरि भकारिसे न्हान्बा गोठे । गोठे गात्पारि थेरेरे दाज्र्युृकादे । न्हाङरि ह्योल्ओ, थाङकु, दिम्बुप छेङसि, च्योपेन च्योसि, स्याम्बुप् फेर्सि, दाकादेरि तसाइ खादा थेन गुगि लाहारसे रन्बासे डाजाङ झिकझिक ताबा म्राङमुला । क्यात होना बिसाम म्हार्सो ग्यान्सि पालदोर, म्हानिङ, थुजेम्बा ह्राङबा ल्हानान तोर्मोकादेसे तोर्सेम अझ जेबा म्राङमुला ।

तोर्सेमला दिदेरि सारि च्युर्सि मकैला ब्रासे किल्खोर ब्रिसि पठापला छेतेरकादेरि कासे रान्थान्बा ङहाच्छाग्यामसे सलाक्कान म्राङमुबा ।

डाजाङरि घेवा गेताङ ताबान मुला नाप्लेला आमाला । ताङजो गाङसेन प्लोक म्राङबा दुइरि घेवा ह्राब्नाइ बिसि गोमुबा हयुलबासे ।

ह्राब्नाइ घेवा सोमरेला तामुला । तिमाकुनु सा लाङबा, छ्योगो लाबा थेन दिमरि घुर फाप्पा तामुला । ङिरेला कुनु सिबाला ह्रिङसाल (अस्तु) दा डाजाङरि बोर्बा, स्हिठो ताङसि झ्युङबा स्याबा लिच्छा सिबादा पित्पा गे लामुला बिसाम थे कुनुन म्हुन गिकनोन भाक्पा स्यामुला । थेनोन दुइरि फापारे व्हाइनोन गोबा लामुला । थेन सोमरेला कुनु स्ह्योरि सिबाला मिनरि बाबा तेनकादेला ह्राब्नाइ थेन वाङ जिन्मा हेन्से डाजाङग्याम याङ खुसि घेवा दिमरि बोर्मा हेन्से ह्राब्नाइ घेवा जिन्बा मुला ।

थेनोन घेवाला कटाउके हिन्ना च्याङबा ग्रेन । कुल्छ्याङकुनु गेकादेला जिम्मेवारि पिन्बा ताङरि च्याङबा ग्रेनदा कटाउके दोबारि सगुन थान्मा थेसे आदा बिनोन अखाम्नि । नाम्सारि ताबा प्राय घेवारि च्याङबा ग्रेनदन कटाउके स्होमुला ।

तामाङला ठिम अनुसार घेवाग्रालरि कटाउकेला ग्रेन भुमिका तामुला । कान थुन्दाला व्यबस्था हेन्से लामादा डाजाङरि च्याबा सोबा गे कटाउकेसेन लातोमुला ।

दिनि गाल्बान मुला । सा लाङबाला रेम जिन्सि लामाकादे म्हार्सो डेन्बा ताङरि मुला । नाप्लेला आनि, नाना बुरिङकादे डाङ थोबान काटाउकिरि वाङबान मुला । डाजाङला ङहाच्छारि मुबा मेचकादेरि नाम्साला गान्बा, ताम्बाकादे थेरेरे स्युबान मुला ।

तामाङ हयुल्बाला घेवारिनोन ताम्बाला ग्रेन भुमिका ताबा मुला । खार्पा गिकरि म्ह्ला चोप, सिका ङहा टाङगा, गेङ गोर ङहा डु थेन बोतोल नाङ आइरक थोबान ताम्बा कुबिरसिंसे लाउ ह्याङला आनि…दोङथाल्बा तिनि……लामासे छ्योगो छ्यालेन लासि जेका गे जिन्ना बिबासे छ्योगो चुन्नि, स्हिठो लाछो हेन्से नेलुङ दोनाला गे थुम्ना लातोजि बिसि दिमला जा, जामे, दाजुभाइसे पाङबासे लामा चु स्ह्यालगर डिन्छेन चावाइ लामादा फुल्बा बिसि स्युबाका, सुङजि ।

लामासे छ्योगो ङहाच्छा बोर्बान मुला । ‘आखे गेङ गिक बाउले’ ‘आखे ङादाइ गेङ गिक’ नाम्सालान जाजाकोला नाप्सिल थेन वाला । इर्से म्युक म्युक ओर्से म्युक म्युक ताबान काटाउकेदेन गेङ ह्रित्बान मुबा ।

‘दान्दे, कोलाकादे गडागडा गेङ ह्रित्काबाचिम, ओर्से लामादा रेम बोर्बा दुइ तासि जिन्जि ।’ गेङ का कार पिन्सि नाप्सिल थेन वालादा गाप्जि काटाउके च्याङबा ग्रेनसे ।

दिनिरि रेम, दोसिनोन रेमला ताम काटाउकेसे लाबा थेमा ह्योन्देनला सेमरि ताम क्लाङबारि चुजि । रेम बिबा तिगा हिन्ना ? ह्योन्देनदा ज्योज्यो ग्रेनसे चाङ बाबा दुइरि आपा थेन केर्से दिमला आकुसे सोलिरि गेङ, पोङ नाङ आइरक थेन नाका गिकला डाङ स्होसि चाङला माइतिरि बोर्बा ह्यो रेमदा थुम डान्जि । थेजे आदाना ज्योज्योला ब्रेल्साङरि मुइ रेम बोर्बा थेन आनिला कोल्ला छेवाररि स्ह्याङदा बिसि बाबा मुइ रेमदा नोन थुम डान्जि ।

घेवारि नोन रेम ? ह्राङसे ह्राङदान प्रश्न लाजि । रेम बिमा हेन्सेम स्याएन ताला । घेवारि स्या ? दोसि प्रश्न लाजि । ल्हानान ताम क्लाङबा लिच्छा ह्योन्देनसे काटाउके थेन ताम लाबा निदो लाजि । तर खाच्युबा दुइरि लाबा । कटाउके ल्हानान बेस्ता मुला । ङामरिन मुबा नाना कुन्छाङदा ङ्योत्जि । ‘नाना चु काटाउके म्हुना चुरिन चिला कि ह्राङला दिमरि निला ?
‘थेमि चुरिन चिला । म्होकोन जिम्मा थेदान मुला । थे ताबासे दिम आनि ।
‘म्हुना थेदेन बात लाम्याङला ?’ म्याङबाका आले ।
‘जासाम दारेजा काटाउकेदेन बात लातोला ।’
‘ए, लाउ लाउ ।’ नानासे पाङजि ।
म्हुनाला १० बजे ताजि । लामासे छ्योगो जिन्ना लाजि । सोल छ्योइबा लिच्छा ल्हानान ह्राङबा ह्राङ–ह्राङला दिमरि ब्राजि । ह्योन्देन बिसाम काटाउकिरि निमा ज्योज्योदेन वाङजि । निमा नाप्लेला ज्योज्यो ग्रेन हिन्ना । सारि गुन्दारि तित्पासे थेरि चिजि ।
लामा डाजाङ थेन नोन तेम थुत्पा काटाउकि न्हाङरि सदुनरि गेङ, फुम्बारि आइरक थेन बाप, तिलाइ थर्मस हेन्से रासनकादे बिसाम कुनिदेला कुङ दारि लाल्टिन च्योथान्बा मुबा । थेसे काटाउकिदेन थुत्पा केर्सेला स्यान्बा ब्राङदा नोन ह्याल पिन्बान मुबा ।
ह्योन्देन थेन निमादा फुइ÷आइरक दोन्बान काटाउके च्याङबा गे्रनसे ‘चु आलेजा ङाइ ज्याना आसेनि ।’ सुङजि ।
‘ङाला ह्रो बाङथिलला ।’ निमासे पाङजि ।
ह्योन्देनसे ल्हास्सो लाबान ह्राङदा ङोसेना लाजि ।

ह्योन्देनला सेमरि खिल्बा तामकादे खाइमा ब्लाला ह्राङ ताबान मुला । तसाइ कटाउके थेन निमा ज्योज्योला दिमला तामकादे थुम्बा आरेबा । ह्रोनिला ताम थुम्बाइसात हयोन्देनसे ताम तेजि । ओर्से च्याङबा ग्रेनसे फुइ बिबान तेक–तेक कप्पान ताम चुजि रेमला ।

कटाउकेसे रेमला ताम फ्राल्बान निजि । ‘घेवारि रेम ल्हानान थरिला तमुला दोलो दिनिरि सा लाङबाला रेम, ह्रिब् ताबा दुइरि म्हार्सो डेनबाला, थे लिच्छा छयोगो चुन्निला रेम लामादा फुल्जि । दामो सानो न्हाङगार स्ह्योरि छ्योगोला रेम, सिबा तात्पाला रेम, दिनिरि स्हिठोला रेम, सिबा पित्पाला रेम फुल्बारि बाकि मुला । थे जा मेलोसे फुल्तोबा मुला । अझ चु घेवामि ह्राब्नाइ ताबासे थप रेमकादेनोन खाला । थेजा ज्युङबा स्याबाला रेम, म्हुना भाक्पा स्याबाला रेम, स्ह्योरि वाङला रेम थेन याङ खुबाला रेम ताला ।’ कटाउकेसे सुङजि ।

ह्योन्देनला ङामरिन मुबा म्हेन्दो गिक कटाउकेला ह्रो गान्बासे ताम काप्पान मुबा । ‘चुजा घेवा गेताङरि लामाकादेदा दिगुला रुपरि फुल्बा रेम हिन्ना । हयाङ तामाङला ठिम अन्सार छेवार थेन ब्रेल्साङला दुइरि नोन ल्हानान रेमला ताम खामुला । नागा रेम, रा रेम, मुइ रेम चाबा थेन फाबा ठिम अझै नोन हयाङला नाम्सा हयुलरि मुला तर घेवारि जा गेङ, आइरक थेन मोरे जे ताला स्या आदा । हिन्बाम ङ्हाच्छा ङ्हाच्छा घेवारि नोन स्या युबा चलान ङाइनोन डान्मुला । थे दुइरि स्यान्बाकादेसे दाइबा स्या जिसि जिसि (चिमोटेर) डोन्बोदा पिन्बाम ङाला ल्हुइसेन म्राङबा मुबा तसाइ दन्दे थेराङबा आरे ।’
म्हुन ल्हानान चिप्सि निबान मुला । क्याम्साङ डाङला ह्रिरि च्यान ङार्बा बिमाइ ल्हाना ङार्सि म्हेदो न्हि लामासे डाजाङ रुङबान मुला । ङुराबासे मि गाप्सि खासाइ हाइ.. लाबान कटाउकेसे सुङबान मुबा । ‘मेलो बिबा स्हे ह्राङ–ह्राङला खामुला । लामादा पिन्बा रेमला साइ आदा तर छेवार, पास्मि, ब्रेल्साङला दुइरि बोर्बा रेमला साइ तामुला । रेम चासि ग्ला अन्सार थेला साइ फाबा हयाङला ठिम मुला । फासिन चिमुला तर घेवारिजा थेराङबा आदामुला ।’

चुदे ताम गान्बा न्हिसे थान्मा हेन्से गेङ, आइरक, मोरे वा स्यादान ग्ला थेन दुइ अन्सार रेम पाङबा ताम हयोन्देनसे गोजि । अज कोइ दुइरिम डोन्छ्याङ पाङबा नोन था ताजि । तर थेजा डोन्बो दोगाबाइ सात पिन्बा दिगु बिबा नोन गोजि ।

तसाइ दान्देला दुइरि चुराङबा ठिमरि प्रयोग ताबा छिककादे मुला जुन कार्जेन ह्राङ, लानि टामा ज्याना आम्राङबा छोर्जि हयोन्देनदा । चु दुइरि मु गुङरि मुबा लानि ह्योन ताबान मुबा । लाल्टिनरि छ्युगु बेजि ।