ल्हुइला ग्यामरि यगार्गिक ब्राबारि कादे गाह्रो तला, थेमि ल्हुइदा ङोसेबाकादेसे जेक्खेन थाहा ताला । ह्राङला सेम कोङसाम जाम्बुलिङ क्योङनोन कोङला । चु जाम्बुलिङ स्हेङबान कोङबा सेमकादेसे हिन्ना । ज्याबा मिसे च्यासम जम्बुलिङनोन ह्यालह्याल म्राङला । वालि खाजिबाइ म्रिङकोला बिमा फेबा मुबा । ६२÷६३ ला आन्दोलनरि ह्राङला ल्हुइह्रो ह्रिन्जेन म्हामाहेन्से वालि यागर ताजि । जा जामे ङिला जिम्मेवारि वालिला थोबोरि खजि । काभ्रे जोङला गाङग्याप्से हिन्ना वलिला दिम । ह्रिन्जेन म्हामाहेन्से नाम्साबाकादेसे वालिदा थे नाम्साग्याम ताप्चि । ओन्छ्यान वालिसे तिक लासे ह्राङला बिबा म्हि आरेमाहेन्से वालिसे थे नाम्सा ख्लाबा अठोट लाजि । ना जुबारि कठि ना चुङबारि या । बार्खला खासु थेन वालिला ल्हुइ गिनोन ताजि । थेनोन ताङरि कोला ङि डुइसि वालि नाम्सा ख्लासि याम्बुरि खाजि । तसाइ सेबा खालाइ आरेबा । खलाङ टिसे, तिल चासे वालिदा ल्हानान गाह्रो ताजि । नयाँबस्तिरि टिबा गोरगि आङिला जामेला कोठारि दोजि । ह्राङला दुङालला तामकादे थान्जि । थेकुनु थेरिन टिजि । नाङगारदाङसे कोठा म्हाइबारि ब्राजि । २५ सयला कोठा याङजि । कोठाम याङजि दारेम कोलाजुगुला चाबाथुङबा लोप्पाडोबा तिका लासे वालिसे तिलाइ डान्बारि आखाम्नि ।
‘ए तिल्दा पिर ताबा आङा ङामुला म्हाले । तिनिन एला गे थेन कोलाजुगुला लोप्खाङला लागिरि ताम लाला । ए लोप्पाडोबा मुलोम ।’
दारेजा बिसाम वालिला लिरि जक्कि ताङबाला ह्याल म्राङजि । नयाँबस्तिला गोरगि लोप्खाङरि गे डिक्ना लाजि । प्लसटुदोना डोबा वालि दारेम लोप्पोन दोसि जत्तुकुजुगुदा लोप्पाडोबा चुजि । चु तामसे वालि सेमसेमरिन आउदिन ताङजि । कोला ङितेन ह्राङनोन लोप्खाङ निबारि चुजि । चुह्राङलेन निबान मुबा वालिला रेकदे, दुइकादे ।
दारेम वालिसे नाम्सा ख्लाबाइ ङा दिङ छ्योसि जिन्जिम । थेदा नाम्सा दिम तिलाइ वास्ता आरे । तिरे वालि नाम्सारि ह्रिन्जेनला बारेरि तिलाइ तामकादे ङ्योइबारि निजि ।
‘एला खेप्पा सिसि जिन्जि । ए तिल्दा चुरि खाबा । दरेम खलाङताम्मान निउ, ङानिदा तिलाइ आरे ।’ चु तामसे वालिला सेमरि आज्याना ङाम्जि ।
‘तिल्दा एनिसे ओराङ बिबा ङादा था मुला । ङाला ह्रिन्जेन तिरे दोसि खाला । सिबा म्हाबाला तिलाइ प्रमाण आरे । ङादा एनिला तिलाइ आतो । ङाला कोलाजुगुला लागिरि ङाइनोन लाबारि खाम्ला ।’ चुदे पाङसि वालि थेग्याम थोन्सि ब्राजि ।
तिरेकुनु बौद्ध कोरो लाबा दुइरि वालि गोर्गि नानातेन ह्रुब ताजि । वालि थे नानालाग्याम तामाङ गेन्दुनकादेरि आबद्ध ताजि । दारेम वालि यागारगि आतानि । तामाङकादेला गुङरि दोजि । चुराङले तामाङकादेला छ्यामरि ब्राम्याङमा कामरेला छुट्टिरि तामाङ गेताङकादेरि दोसि ह्राङला सेमतामकादे थान्जि । ह्रोकादेला ह्वाइ, ह्वाइखा ङ्यान्सि वालिदा ह्राङ तामाङ दोमा सेम न्हाङरि आउदिन छुजि ।
थे नाना छेसाङसे सुङजि, ‘दारेम आङा ह्राङसेनोन तामाङ ग्योइरि तिलाइ ब्रितोजि । ह्याङ सेबाडोबाकादेसे ह्याङला ग्योइ आब्रिसाम खाल्से ब्रिसे आहिन ओम आङा ?’
‘हिन्बाम हिन्ना तसाइ खाराङले ब्रिसे ? तिल लासि ब्रिसे ? नाना तिलाइ था आरे । सेममि मुला म्हाले । ह्राङला ग्योइदा खाल्द माया आता ओम ?’
‘ङानि मुला म्हाले ह्राङदा ह्रो लाबारि’ ह्रोकादेसे पाङजि ।
वालिला लिरि ताङबाला मिख्लि फ्याङजि । रत्नपार्कग्याम बौद्धला गाडि क्रेजि । दोजि थे नोन दोप्पा कोठा न्हाङरि । कोठा दोप्पा मुसाइ वालिला सेम बिसाम ह्याल ह्याल्बा मुला तिनि । ह्राङला ग्योइरि तिलाइ ब्रिबा सेम लाजि । ग्योइदा सोना छर्ना लाबारि तिलाइ लादोला बिबा म्हान्जि । वालि थे म्हुगि आम्हेर्नि ।
‘ङा गोरगि तामाङला जामे दारेम ङाइ डोबा लोप्खाङरि तामाङला जाजामेदा आमाग्योइरिन लोप्पाडोबारि पहाल अलादे आख्ला ।’ ह्राङला ग्योइदा म्लेसि स्यान ग्योइकादे डोदोमा सेमरि आउदिन दुङाल ङ्हाम्जि । नाङगारदाङसे वालि कोला ङि बोर्सि लोप्खाङ दोजि । लोप्खाङला हेडसरतेन ह्राङला ग्योइरि डोबारि म्याङदोला बिबान ताम थान्जि । वालिला ताम थेसि हेडसर अचम्म ताजि ।
‘आहिन दातेदोना चु लोप्खाङरि ल्हानान जातिकादेसे गे लाजि । थेकादेसे चुराङबा ताम पाङबा आरे । ए गोरगि तामाङ स्या राज्यग्याम दिरि ताइबा, चु ताम आदा ङाला लोप्खाङ हिन्ना चुरि ङाइ जुन बिला थे जेक्खेन ताला बिबान डोङ रेजि । ह्या ताला जासम एला जेक्खेन लोप्खाङ मुबाटिम नाङगार हेन्से ङानोन चु लोप्खाङरि डोबारि आखा छ्यामरि चु लोप्खाङरि मुबा तामाङला कोलाजुगु एन चु लोप्खाङग्याम तेला । एनि ज्यार्दिला जेक्खेन लोप्खाङ टिम एनिन डोसि टिउ । वालि थेग्याम ब्राबारि वाङजि ।
‘ब्रानो ब्रानो ! वालि मिससे बिबा ताम एकदम ठिक हिन्ना दारेम तामाङ ग्योइ जेक्खेन आहिन, क्योङनोन आदिवासिजुगुला ग्योइदा डोबारि वाङदोला । फिक्र्याप हुयल्ला ग्योइ डोबारि तामा ह्याङला ग्योइ तिल्दा डोबारि आदबा ।’ थेनोन दुइरि गोरगि लोप्पोनसे बिजि । स्यान लोप्पोनकादे नोन क्रिङजि । हेडसर च्यासिन टिजि ।
लाउ तला एनिकादेसे पाङ्बा तामनोन साहि चु लोप्खाङरि जुन जुन जातिला लोप्पोनकादे मुला थेनिकादेसे ह्राङला ग्योइरि डोबारि खाम्ला । ङाइ आनुमति पिन्जि । ह्राङला ग्योइरि डोम्याङबा याङतामदा ङाइ काबारि आखाम बिजि । वालि सेमसेमरिन ताङजि । बेनान लोप्पोनकादेसे वालिला अठोट्दा सलाम लाजि । दारेम वालि थोरि स्यान जिम्मेवारि कप्जि । लोप्खाङरि डोबारि तामाङ ग्योइरि छ्योइ स्होबारि तिगा लासे ? खाल्से ब्रिला ? वालि अलमल ताजि । सेमरि म्हान्जि ङाइ चुथेबा ताम मि थान्जि ह्याङला तामाङ ह्युल्बारि तामाङ छ्योइ ब्रिबा ब्रिखेन तिल्दा आयाङ ? बिसि सेमरिन ताम क्लाङसिन टिजि । दारेम जा चु पालसेला कामरेकुनु ताबा गेताङरि जा ङाइ चु ताम थान्नोन तोला । बेनान तामाङला गुङरि दोना लाबारि वालिसे गोङमा ङाच्छा ल्हेनोन तोला मान्जि । थेराङनोन रे निबान लामा कामरे दोगाजि । वालि आरआर क्याम्पसला ख्राङगारि दोजि । वालिदा खालाइसे ङोआसेमुबा । तामाङ ह्रोकादे ह्रापह्रुप ताजि । गोरगि कोठा न्हाङरि गेताङ ताजि । ङोसेबाला ताङरि वालिला पालो खाजि । वालिसे डोङ रेसि पाङजि, ‘ङा वालि तामाङ । दिम काभ्रे जोङ गाङग्याप्से । गे लोप्खाङरि जत्तुकुदा लोप्पाडोबा । दारे जा ङाइ लोप्खाङरि तामाङ ग्योइरिनोन डोबारि पहल लामुला ।’
वालिला तामसे गेताङला ह्रोजुगु छक्क ताजि । लाउ वालि नानादा ङानिसे ह्रो लाला बेनासेन काइगिरिन पाङजि । वालि तिनि ह्राङ तामाङला जामे दोमा आउदिन ताङबा खाजि । गेताङला गुङरि गोरगिसे दोलोमाहेन्देन वालिदा एकोहोरो च्यासि टिमुबा थेम स्यान्दो खालाइ आहिन वालिलान ल्हुइ ह्रो ह्रिन्जेन मुबाटिम । वालिसे आसेजि । तिल्दा बिसाम च्युइ दिङ तासि जिन्मुबा थेनि ङि फेबा । वालि ह्राङलान गेला ताङरि मुबासे ह्रिन्जेनदा म्लेबावा ह्राङ ताबा जे हिन्ना । वालिला ल्हुइरि ल्हानान पोबाला स्ह्याल म्राङमा ह्रिन्जेन तिनि आउदिन ताङजि । कोलाकादेदा डान्बान वालिदा च्यासिन टिजि ।
गेताङ जिन्जि बेनान ह्रोकादे फिक्र्याप थोन्जि । वालिनोन थोन्जि । थेनोन दुइरि ह्रिन्जेनसे ग्रेन काइग्याम पाङजि, ‘वालि, ङा ह्रिन्जेन । ङादा ङोआसेबा एसे ?’ फ्लिकदोसि च्याजि, ‘ह्रिन्जेनदा हप ख्याइजि । गेताङला ह्रोकादे बिसाम थेनि ङिदा च्यासिन टिजि ।’ थेम गोरगि स्योस्योरि मुबा रापका मुबाटिम । ङानोन थे वालिला ह्राप च्याबारि स्योस्योरि केर मि दोजि ।
